Starożytny Rzym – cywilizacja rozwijająca się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy. Jej kolebką było miasto Rzym leżące w Italii, które w pewnym momencie swoich dziejów rozpoczęło ekspansję, rozszerzając swoje panowanie na znaczne obszary i wchłaniając m.in. kulturę starożytnej Grecji. Cywilizacja rzymska, nazywana też niekiedy grecko-rzymską, razem z pochodzącą z Bliskiego Wschodu religią – chrześcijaństwem, stworzyła podstawy późniejszej cywilizacji europejskiej^[1]. Miasto Rzym zaczęło kształtować się w VIII wieku p.n.e., natomiast kres stworzonego przez nie państwa nastąpił formalnie w 1453 roku n.e. (wraz z upadkiem Konstantynopola i tym samym Cesarstwa bizantyńskiego), choć dosyć często jako koniec starożytnego Rzymu przyjmuje się rok 476 n.e., w którym upadło Cesarstwo zachodniorzymskie^[1].

Periodyzacja dziejów

• Królestwo rzymskie – od początków miasta (tradycyjna data to 753 p.n.e.) do roku 509 p.n.e.^[1]
• Republika rzymska – lata 509–30 p.n.e.^[1]
• Cesarstwo rzymskie – od 30 p.n.e. do 1453 n.e. W 395 roku nastąpił ostateczny podział cesarstwa na dwa niezależne państwa:
  • Cesarstwo zachodniorzymskie – zlikwidowane w 476^[1]
  • Cesarstwo Bizantyńskie – upadło w 1453^[1]

Zobacz też