Punisher − fikcyjna postać, bohater komiksów wydawanych przez Marvel Comics,doczekał się trzech filmów fabularnych, serialu i jednej gry komputerowej będącej adaptacjami komiksu. Twórcą postaci był scenarzysta Gerry Conway oraz rysownicy John Romita Sr. i Ross Andru. Nazwę postaci Punisher (z ang – karzący, wymierzający karę) wymyślił Stan Lee – twórca najsłynniejszych bohaterów Marvela takich jak Spider-Man, Hulk, czy X-Men. Po raz pierwszy postać Punishera pojawiła się w 129. zeszycie serii The Amazing Spider-Man z 1974 roku.
Historia
Przyznaniu Punisherowi statusu superbohatera lub antybohatera jest skomplikowane. Jednoznaczne przydzielenie mu jednej z tych kategorii zależy od poglądów oceniającego. Tytułowy Punisher to Frank Castle, były żołnierz Marines, weteran z Wietnamu, który jako jedyny przeżył masakrę swojej rodziny podczas pikniku w nowojorskim Central Parku. Przypadkowo, Frank z żoną i dziećmi stali się świadkami egzekucji informatora przeprowadzonej przez mafię. Przestępcy chcąc pozbyć się świadków zastrzelili całą rodziną Franka, a także, jak sądzili, jego samego. Po odzyskaniu świadomości i powtórnej próbie zamordowania go w szpitalu przez zabójców mafii Frank przeistacza się w Punishera, mściciela pragnącego wziąć prawo we własne ręce i wymierzyć sprawiedliwość zabójcom swojej rodziny.
Punisher ściga także gangsterów, którzy nie zadarli z nim bezpośrednio. Nie widzi sensu w oddawaniu ich w ręce policji, bo stać ich na drogich adwokatów lub mają znajomości na górze. Zabili i zrobią to znowu po wyjściu z aresztu i tak w kółko. Punisher twierdzi, że musi wyręczać niewydajny system. Więc jest prokuratorem, sędzią i katem w jednym. Jako że nie doszło do procesów owych gangsterów, w świetle prawa Punisher jest mordercą. On uważa to za wyższą konieczność.
Nabyte w Wietnamie umiejętności posługiwania się różnymi rodzajami broni, walki wręcz i cichego przenikania na teren wroga, porwania, tortury, wymuszenia i inne formy przemocy to metody działania Punishera. Sam jest odporny na ból, co udowadnia m.in. w sekwencji tortur, dokonywanych na nim przez Lady Tanakę, w filmie z 1989 roku. Charakterystyczny czarny strój z białą czaszką na piersi był znakiem rozpoznawczym mściciela. Jako że w przeciwieństwie do większości bohaterów Punisher zabija swoich przeciwników, popada w konflikt z innym bohaterem ze świata Marvela, Daredevilem.
Publikacje
Po raz pierwszy postać pojawiła się w albumie komiksowym o przygodach Spider-Mana, ale wkrótce przygody Punishera zaczęto publikować w osobnych, poświęconych tylko jemu, albumach. Inne postacie, superbohaterowie tzw. Uniwersum Marvela, nieustannie próbują powstrzymać jego działania.
Okrucieństwo i chęć mordu Punishera uczyniły go antybohaterem głównego nurtu amerykańskiego komiksu, a historie z jego udziałem publikowano w miesięcznikach The Punisher War Journal, The Punisher War Zone i The Punisher Armory. Wydano również kilka specjalnych edycji albumów przeznaczonych także dla dzieci, w których postać ta została przedstawiona w sposób humorystyczny.
Obecnie (2011) wydawane są dwie niezależne serie o Punisherze, w tym jedna w ramach przeznaczonego dla dorosłych czytelników imprintu MAX.
Ponadto wydano wiele miniserii, między innymi:
- The Punisher: Born — cztery numery autorstwa Gartha Ennisa narysowane przez Daricka Robertsona wydane w 2003 roku. Seria opowiada o pobycie Franka Castle w Wietnamie podczas ostatniej, trzeciej tury służby, ukazując proces przemiany jego psychiki, który ostatecznie doprowadził go do przemiany w Punishera.
- Tytuły poszczególnych albumów to:
- #1: The Punisher: Pierwszy Dzień
- #2: The Punisher: Drugi Dzień
- #3: The Punisher: Trzeci dzień
- #4: The Punisher: Ostatni dzień
Pojedyncze albumy poza serią:
- The Punisher Meets Archie — seria dla nastolatków opowiadająca o spotkaniu Punishera z Archiem Andrewsem, bohaterem komiksów młodzieżowych
- The Punisher: The End — akcja komiksu skupia się na ostatnich dniach życia Punishera w postapokaliptycznej przyszłości.
- The Punisher Kills the Marvel Universe — napisana przez Gartha Ennisa i zilustrowana przez Dougiego Braithwaite'a historia typu "co by było, gdyby" przedstawiająca alternatywną przyszłość świata Marvela, w której Punisher zabił wszystkich superbohaterów i super-łotrów.
- The Punisher: The Cell
- The Punisher: Tygrys
W Polsce seria The Punisher ukazywała się nakładem wydawnictwa TM-Semic, a później wydawnictwa Mandragora, następnie wydawnictwa Hachette w ramach Wielkiej kolekcji komiksów Marvela, ale tylko Punisher: Witaj Ponownie, Frank.
Adaptacje
Filmy
Pierwszą ekranizacją przygód Punishera był film z 1989 roku z Dolphem Lundgrenem w roli głównej. Druga ekranizacja powstała w 2004 roku z udziałem Thomasa Jane'a w roli Punishera i Johna Travolty w roli gangstera odpowiedzialnego za śmierć rodziny Castle. Trzeci film o Punisherze powstał w 2008 roku, a w tytułową rolę wcielił się Ray Stevenson.
Zobacz:
Produkcje krótkometrażowe
W 2012 opublikowany został bootleg w reżyserii Adi Shanka pt. "Dirty Laundry"[1], w rolę Punishera wcielił się ponownie Thomas Jane.
Seriale
Frank Castle pojawił się w drugiej serii wyprodukowanego przez stację Netflix serialu Daredevil. W rolę Punishera wcielił się Jon Bernthal. 29.04. Netflix ogłosił zamówienie osobnego serialu "The Punisher"[2].
Gry komputerowe
Powstały gry dla komputerów Amiga i PC a w późniejszym okresie także dla przenośnych konsoli Game Boy.
Animacja
Punisher pojawił się w paru odcinkach serialu animowanego Spider-Man. W odcinkach Mściciel (Enter the Punisher) i Pojedynek myśliwych (Duel the Hunters) Frank postanawia uporać się z problemem tajemniczetgo wampira nękającego Nowy Jork. W wyniku pomyłki jego celem staje się Spider-Man, który miał wówczas problemy z mutacją tzn. przemienił się w gigantycznego pająka. Gdy orientuje się, iż popełnił błąd, wraz z Kravenem Myśliwym pomagają wrócić Człowiekowi-Pająkowi do jego poprzedniej postaci. Pojawia się też w odcinku Powrót Zielonego Goblina (The Return of Green Goblin), gdzie pomaga Spider-Manowi w walce z nowym Zielonym Goblinem. W oryginalnej wersji językowej głos pod tę postać podkładał John Beck.
Punisher pojawia się również w serialu X-Men w odcinku Dni nowej przeszłości (Days of future past), ale jedynie jako postać zdobiąca okładkę gry komputerowej. Z kolei w odcinku Modżowizja (Mojovision) jeden z robotów walczących z X-Men przemienia się w postać przypominającą Punishera.
Ostatnio Punisher pojawił się gościnnie w Avengers: Zjednoczeni w odcinku Planeta Doktora Dooma (Planet Doom).
