Gniazdo – różnego typu konstrukcje, wykonane przez zwierzęta jako schronienie, a zwłaszcza jako miejsce wylęgu i odchowywania młodych. Gniazda budują stawonogi, ryby, żaby, ptaki, a także gady. Gniazda pełniące funkcje inkubatorów budowały także dinozaury. Ssaki budują zwykle gniazda mieszkalne lub legowiska.

Ptasie gniazda

Szczególnie zróżnicowane gniazda budują ptaki. Służą im do wysiadywania jaj, odchowywania potomstwa, jak również odgrywają ważną rolę przy kojarzeniu par. Instynkt budowania gniazd jest ściśle związany z rozwojem gruczołów płciowych^{[potrzebny przypis]}.

Do budowy gniazd ptaki wykorzystują: trawę, gałązki, liście (w tym igły), mech, porosty, bawełnę, pajęczynę, kokony, sierść, pióra, szkielety wyrzuconych z gniazda piskląt, nici, papier, paski zaciskające^[1].

Na podstawie badań gniazd można ustalić^[1]:

• filogenezę ptaków
• dietę ptaków
• warunki środowiska

Budowa gniazda

Gniazda budowane są przez samicę, samca lub oba dorosłe ptaki. W przypadku niektórych ptaków (np. wikłaczy) wielka kolonia wznosi ogromną konstrukcję w koronach drzew, gdzie znajdują się gniazda poszczególnych par.

Mniejsze ptaki do każdego lęgu przygotowują nowe gniazdo, natomiast ptaki duże wykorzystują swoje pierwsze gniazdo wielokrotnie, dobudowując co roku nowe elementy. Małe ptaki budują proste gniazdo w okresie 4-5 dni.

Nie wszystkie ptaki budują gniazda – niektóre wykorzystują konstrukcje stworzone przez inne gatunki (np. uszatki zasiedlają gniazda po ptakach krukowatych), składają jaja w dziuplach, na półkach skalnych, w niszach i zakamarkach budynków lub też bezpośrednio na ziemi^{[potrzebny przypis]}.

Kultura

Kolekcjonerstwo gniazd było hobby w XIX wieku, później zostało zakazane. Lloyd Kiff jest właścicielem 18 tysięcznej kolekcji^[1].

Zobacz też