Samochód ciężarowy – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków. Określenie to obejmuje również samochód ciężarowo-osobowy, przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków i osób w liczbie od 4 do 9 (łącznie z kierowcą)^[1].

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2003 r. w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach, w załączniku nr 4 Klasyfikacja pojazdów - Tabela nr 1 – Rodzaje i podrodzaje pojazdów - przypisuje samochody ciężarowe do  kategorii homologacyjnej N1, N2, N3.

Pojazdy kategorii N to pojazdy przeznaczone głównie do przewozu ładunków, dzieli się je na 3 podkategorie:

• Kategoria N1: Pojazdy kategorii N o masie maksymalnej nieprzekraczającej 3,5 tony.
• Kategoria N2: Pojazdy kategorii N o masie maksymalnej przekraczającej 3,5 tony, ale nieprzekraczającej 12 ton.
• Kategoria N3: Pojazdy kategorii N o masie maksymalnej przekraczającej 12 ton.

Kategoria pojazdu ustalana jest w procesie homologacji typu pojazdu albo dopuszczenia jednostkowego na podstawie cech pojazdu określonych w załączniku nr 2 Dyrektywy 2007/46/WE. Kategoria pojazdu podana jest w dowodzie rejestracyjnym pojazdu pod literą „J”.

Nie oznacza to jednak, że każdy samochód ciężarowy (ciężarowo-osobowy) musi mieć kategorię N. Przykładowo samochód przeznaczony w mniejszym stopniu do przewozu ładunków, głównie jednak przeznaczony do przewozu osób w liczbie od 4 do 9 (łącznie z kierowcą) będzie samochodem ciężarowym (ciężarowo-osobowym) na podstawie definicji ustawy Prawo o ruchu drogowym, w dowodzie rejestracyjnym będzie jednak miał wpisaną kategorię M oraz przypisany do tej kategorii rodzaj samochodu osobowy (na podstawie w/w rozporządzenia).

Występuje więc rozbieżność pomiędzy definicją ustawową samochodu ciężarowego a kwalifikacją określoną w rozporządzeniu, decydującą jaki rodzaj pojazdu jest wpisany w dowodzie rejestracyjnym.

Samochód ciężarowy może prowadzić osoba posiadająca prawo jazdy kategorii C (w przypadku lekkich samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 do 7,5 tony wystarczy kategoria C1). W przypadku kierowania zespołem pojazdów (samochód ciężarowy wraz z przyczepą lub naczepą) wymagane jest również posiadanie prawa jazdy kategorii E.

Istnieją także definicje podatkowe samochodu osobowego podane w ustawach o podatku dochodowym i w ustawie o podatku akcyzowym. Definicję samochodu osobowego z danej ustawy dotyczącej podatku stosuje się tylko w celu ustalania podatku, którego dotyczy dana ustawa.

W Ameryce Północnej (USA i Kanada), samochód ciężarowy to pojazd o masie dopuszczalnej całkowitej powyżej 26000 funtów, czyli około 11700 kg. Można go prowadzić po uzyskaniu prawa jazdy zwanego z ang.: Commercial Driver License.

Podział samochodów ciężarowych

• ciągnik siodłowy – przystosowany do ciągnięcia naczep i przyczep albo wielu naczep połączonych ze sobą (w Polsce dopuszczone prawnie jest jedynie ciągnięcie naczepy)
• ciągnik balastowy
• ciężarowy skrzyniowy
  • przeznaczony do przewozu towarów i ciągnięcia przyczepy
  • przeznaczony do przewozu ludzi (na przykład: skrzyniowe samochody ciężarowe do przewozu żołnierzy)
• z nadwoziem rodzaju furgon
• ciężarowy do zabudowy
• ciężarowy specjalny
• ciężarowo-osobowy

Największy samochód ciężarowy

Największym samochodem ciężarowym na świecie jest Terex Titan. Ma 20 metrów długości, prawie 8 metrów szerokości, 7 metrów wysokości i 360 ton ładowności. Wyposażony w silnik o mocy 3300 KM. Porusza się na sześciu kołach, każde o wysokości ponad 3 metrów. Został on jednak wycofany z produkcji z uwagi na zbyt duże koszty utrzymania i użytkowania^[2].

Wybrani producenci

• BiełAZ
• DAF
• FAW
• Freightliner (USA)
• Iveco
• Kenworth (USA)
• KrAZ
• MAN
• Mercedes-Benz
• Peterbilt (USA)
• Renault
• Scania
• Mack (USA)
• Tatra
• Volvo
• Western Star (USA)
• Star (Polska)