Pas bezpieczeństwa – pas z tkaniny lub tworzywa sztucznego montowany w samochodzie lub samolocie, który po zapięciu częściowo chroni ludzi przed uszkodzeniami ciała w razie zderzenia lub gwałtownego hamowania samochodu, lub wpadnięcia samolotu w turbulencje.

Ścisłe powiązanie pasażerów ze szkieletem kabiny samochodu tworzącym klatkę bezpieczeństwa za pomocą ciasno dopasowanych pasów bezpieczeństwa pozwala użytkownikom pojazdu wytracić prędkość podczas zderzenia wraz z samochodem. Dzięki temu mniejsze są działające na nich przyspieszenia (opóźnienia). Dorośli pasażerowie „związani” są z kabiną 3-punktowym, automatycznym pasem barkowo–biodrowym lub 2-punktowym pasem biodrowym. Kierowcy rajdowi używają 5- a nawet 6-punktowych pasów.

Historia

Po raz pierwszy pasy bezpieczeństwa w samolotach zastosowano w latach 20. XX wieku, zaś w pojazdach samochodowych w latach 50-tych (w 1955 roku Ford wprowadził je do seryjnej produkcji, ale zakończyło się to fiaskiem; następnie w 1958 roku Volvo - już z powodzeniem - wprowadziło pasy biodrowo - ramienne).

Obowiązek zapinania pasów bezpieczeństwa z przodu wprowadzono po raz pierwszy w 1970 w Australii (w stanie Wiktoria), natomiast w Polsce w 1983 (dodatkowo w 1991 wprowadzono obowiązek zapinania wszystkich pasów, także tylnych).

Głównym powodem wprowadzenia pasów bezpieczeństwa do pojazdów samochodowych (osobowe, ciężarowe, terenowe itp.) była ochrona kierowcy i pasażerów przed poważnymi i tragicznymi skutkami zderzeń czołowych; niezapięty kierowca lub pasażer(-owie) siłą bezwładności w momencie zderzenia przemieszczał się do przodu, co prowadziło do uderzeń ciała w elementy wyposażenia kabiny lub do wypadnięcia z wnętrza pojazdu przez przednią szybę.

Oprócz samych pasów bezpieczeństwa dodatkowo stosuje się napinacze pasów, które mają za zadanie docisnąć - w przypadku zderzenia - kierowcę lub pasażera do fotela poprzez odciągnięcie zapięcia pasa do tyłu.

Ciekawostka historyczna

W numerze 6 polskiego czasopisma "AUTO" z 1929 roku^[1] na stronie 31, zamieszczono obszerny artykuł autorstwa majora pilota Bolesława Stachonia pt. "Zastosowanie pasów bezpieczeństwa w samochodowych imprezach sportowych". Autor na podstawie własnych doświadczeń pilota i obserwacji wypadków na torach samochodowych, sugeruje zastosowanie pasów bezpieczeństwa w automobilach wyścigowych. W konkluzji artykułu, przewiduje w przyszłości sensowność zastosowanie pasów w samochodach "prywatnych".

W latach 30. XX w. w Polsce niektórzy kierowcy samochodów rajdowych wzorem znanego sportowca Witolda Rychtera używali biodrowych pasów bezpieczeństwa. Osoby, które ich nie stosowały prędko raniły się w głowę od szybkiej jazdy na wybojach lub wypadały z aut.^[2][3]

Podział pasów bezpieczeństwa

• statyczne (długość pasa każdorazowo była dopasowana do wymiarów ciała kierowcy lub pasażera) i bezwładnościowe (wyposażone w mechanizm sprężynowego zwijania pasa; umożliwiają pochylenie ciała bez konieczności odpinania pasa),
• aktywne (posiadają klamrę spinającą) i pasywne (nie posiadają klamry spinającej, po wejściu do środka pojazdu i zajęciu miejsca na fotelu kierowca lub pasażer automatycznie zapinany jest pasami).
• 2 punktowe (biodrowe) i 3 punktowe (ramienno - biodrowe).

Zobacz też