Serotonina (5-HT, pot. hormon szczęścia)^[1] – organiczny związek chemiczny, 5-hydroksylowa pochodna tryptaminy. Należy do grupy amin biogennych, jest hormonem tkankowym^[1][3][4][5] i ważnym neuroprzekaźnikiem w ośrodkowym układzie nerwowym^[1][6][7]. Produkowana głównie w komórkach enterochromatofilnych w błonie śluzowej jelit (około 90% serotoniny przewodu pokarmowego)^[8] i jądrach szwu w mózgu^[6], a także w szyszynce oraz trombocytach. Spożywanie czekolady pobudza jej syntezę^[1].

Najwyższy poziom serotoniny występuje u noworodków, okresowo spada podczas dojrzewania, po czym ponownie wzrasta. U mężczyzn jest średnio o 20–30% niższy niż u kobiet^[1].

Serotonina występuje także w niektórych roślinach (np. pokrzywa, banan)^[1].

Biosynteza

W organizmie powstaje na drodze enzymatycznych przemian L-tryptofanu^[1]. Odbywa się to w dwóch etapach:

1. Addycja grupy hydroksylowej do tryptofanu w obecności hydroksylazy tryptofanowej. Powstaje 5-hydroksytryptofan.
2. Dekarboksylacja powstałego 5-hydroksytryptofanu przeprowadzana przez dekarboksylazę 5-hydroksytryptofanu.

Działanie

Współdziałając z melatoniną, reguluje sen^[1]. Blokowanie jej syntezy powoduje bezsenność^[1][9]. Reguluje apetyt^[9] (hamuje go po spożyciu węglowodanów, zaś podwyższa po spożyciu białek) oraz temperaturę ciała, ciśnienie krwi^[1] (podwyższa)^[7] i jej krzepnięcie^[1]. Powoduje także skurcz mięśni gładkich^[7] (naczyń krwionośnych, oskrzeli, macicy i jelit)^[3].

Ilość serotoniny w mózgu wpływa również na potrzeby seksualne i zachowania impulsywne. Jej niski poziom może powodować agresywność^[1][9] oraz zmęczenie, zwiększoną wrażliwość na ból^[1], a także zaburzenia depresyjne^[1][7]. Mutacje w genie kodującym receptor 5-HT_2A mogą zwiększać ryzyko popełnienia samobójstwa dwukrotnie u osób z takim genotypem^[10].

Farmakologia

Leki wpływające na mechanizmy działania serotoniny są stosowane w lecznictwie w postaci takich grup leków jak inhibitory MAO oraz SSRI, np. fluoksetyna (Prozac)^[1]. Są to leki przeciwdepresyjne działające dopiero po dłuższym czasie zażywania (od tygodnia do dwóch). Mechanizm leków czy substancji psychoaktywnych wpływających na poziom serotoniny w mózgu polega zwykle na blokowaniu jej wychwytu zwrotnego. Należy uważać przy ich stosowaniu, by nie doprowadzić do zespołu serotoninowego.

Zobacz też

• selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny
• dopamina
• adrenalina