Dziedzictwo kultury, in. dziedzictwo kulturalne^[1] – zasób rzeczy materialnych i niematerialnych wraz ze związanymi z nim wartościami duchowymi, zjawiskami historycznymi i obyczajowymi, uznawany za godny ochrony prawnej^{[potrzebny przypis]}.

Definicję prawną dziedzictwa kultury podał prof. Jan Pruszyński w monografii Dziedzictwo kultury Polski (2001)^[2]:

Materialne dziedzictwo kultury podzielone jest na nieruchome dziedzictwo, obejmujące budynki, które same mogą zawierać zainstalowaną sztukę, taką jak organy, witraże i freski, duże instalacje przemysłowe lub inne zabytkowe miejsca, oraz ruchome dziedzictwo obejmujące książki, dokumenty, dzieła sztuki, ruchome maszyny, ubranie i inne artefakty, które są uważane za godne zachowania na przyszłość. Należą do nich obiekty istotne dla archeologii, architektury, nauki i technologii o określonej kulturze.

Niematerialne dziedzictwo kultury składa się z niefizycznych aspektów danej kulturze. Koncepcja obejmuje również sposoby zachowań w społeczeństwie, a często formalnych zasad działających w określonym kontekście kulturowym. Należą do wartości społecznych i tradycji, zwyczajów i praktyk, estetyczne i duchowe przekonania, artystycznej ekspresji, język i inne aspekty działalności człowieka. Znaczenie artefakty fizyczne mogą być interpretowane w kontekście społeczno-ekonomicznych, politycznych, etnicznych, religijnych i filozoficznych wartości określonej grupy osób. Naturalnie niematerialne dziedzictwo kulturowe jest trudniejszy do utrzymania niż fizycznych obiektów. Aspekty zachowania i ochrony wartości niematerialnych kulturalnych należą: folklor, zachowanie języka, pomnik przyrody.

Dziedzictwo naturalne jest również ważnym elementem dziedzictwa społeczeństwa, obejmujący wsi i środowiska naturalnego, w tym flory i fauny, naukowo znany jako różnorodności biologicznej, a także elementów geologicznych (w tym mineralogiczne, geomorfologiczne, paleontologiczne, itp). Tego rodzaju zabytków często służą jako ważny składnik w branży turystycznej danego kraju, przyciąga wielu turystów z zagranicy, jak i lokalnie. Dziedzictwo może obejmować także krajobrazy kulturowe (naturalne cechy, które mogą mieć atrybuty Kultury). Aspekty zachowania i ochrony dziedzictwa naturalnego obejmują: ochrona rzadkich ras, rośliny.

Ochrona dziedzictwa kultury – w tym obszarze znacząca była Konwencja o ochronie światowego dziedzictwa kulturalnego^[3] i naturalnego, która została przyjęta przez Konferencję Generalną UNESCO^[4] w roku 1972. W 2011 roku odnotowano, że istnieje 936 Światowego Dziedzictwa UNESCO: 725 183 naturalne i 28 mieszanych właściwości kulturowych, w 153 krajach. Każde z tych miejsc jest uważane za ważny dla społeczności międzynarodowej. UNESCO rozpoczął wyznaczenie arcydzieła ustnego i niematerialnego dziedzictwa ludzkości. Komitet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych^[5] w ramach Rady Gospodarczej i Społecznej Narodów Zjednoczonych z artykułem 15 Paktu starał się wpoić zasady, na jakich dziedzictwo kultury jest chronione jako część podstawowego prawa człowieka.

Publikacje o dziedzictwie kultury

• Karol Estreicher jr, Straty kultury polskiej. Katalog strat kultury polskiej pod okupacją niemiecką 1939-1943, Londyn 1944.
• Karol Estreicher jr, Curtural Losses of Poland. Index of Polish cultural losses during the German occupation 1939-1943, London 1944.
• Stanisław Edward Nahlik, Grabież dzieł sztuki. Rodowód zbrodni międzynarodowej, Wrocław-Kraków 1958.
• Wojciech Kowalski, Restytucja dzieł sztuki. Studium z dziedziny prawa międzynarodowego, Katowice 1993.
• Jan Pruszyński, Dziedzictwo kultury Polski, jego straty i ochrona prawna, t. I-II, Kraków 2001.
• M. Weber, Unveräußerliches Kulturgut im nationalen und internationalen Rechtsverkehr, Berlin-New York 2002
• Karol Estreicher jr, Straty kultury polskiej pod okupacją niemiecką 1939–1944 wraz z oryginalnymi dokumentami grabieży (Cultural Losses of Poland during the German occupation 1939–1944 with original documents of the looting). Do druku przygotował i wstępem opatrzył: Zbigniew Witek, Kraków 2003.
• K. Odendahl, Kulturgüterschutz, Tübingen 2005.
• Dariusz Matelski, Grabież i restytucja polskich dóbr kultury od czasów nowożytnych do współczesnych, t. I-II, Kraków 2006.
• Prawo muzeów. Dedykowana pamięci prof. Jana Pruszyńskiego (1941-2008). Red. Józef Włodarski, Warszawa 2008.
• Leksykon prawa ochrony zabytków. Red. Kamil Zeidler, Warszawa 2010.
• Prawna ochrona zabytków. Red. Teresa Gardocka i Jacek Sobczak, Toruń 2010.

Linki zewnętrzne

• Erich HatalaE.H. Matthes Erich HatalaE.H., The Ethics of Cultural Heritage [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy [online], CSLI, Stanford University, 12 lipca 2018, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-08-03]  (ang.).