McDonnell Douglas F-4 Phantom II Amerikan McDonnell Douglas Corporation tarafından üretilen çok amaçlı avcı-bombardıman uçağıdır.Yapımına ilk kez 1961'de başlanmıştır. 1996 yılına kadar Amerikan Ordusu tarafından aktif hizmette kullanılmıştır.

Rus muadili Mikoyan-Gurevich MiG-21'dir

F-4 Vietnam Savaşı sırasında Amerikan ordusu tarafından sığınakları ve köyleri napalm bombaları ile yakmak ve de havadan destek vermek için kullanılmıştır. Vietnam Savaşı sırasında Vietnam Halk Cephesi bunlardan sadece 9 tanesini vurmayı başarabilmişti. Bunun nedeni ise F-4 lerin çok hızlı süpersonik uçaklar olmasıydı. Oysa Vietnam Halk Cephesi'nin elinde sadece 1950'li yıllardan kalma jet uçakları vardı.

Türkiye'deki F-4'ler

Türkiye ilk olarak “Peace Diamond I”(Barış Pırlantası I) projesi ile 40 adet F-4E sipariş etmiş ve uçaklar 1974 yılında Türk Hava Kuvvetleri'ne teslim edilmeye başlanmıştır. 1977 yılında ikinci proje olan “Peace Diamond II” dahilinde 32 adet daha F-4E filoya eklenmiştir. Sırasıyla 1981 yılında “Peace Diamond III” kapsamında ABD Hava Kuvvetleri'nden 16 adet F-4E, 1984 yılı ortalarında “Peace Diamond IV” çerçevesinde yine ABD Hava Kuvvetleri’nden 14 adet F-4E ve “Peace Diamond V” kapsamında ABD hava kuvvetlerinden emekliye ayrılmış 40 adet F-4E 1987 yılında filoya katılmıştır. Türkiye’nin 1991 yılında ABD’yi Körfez Savaşı’nda desteklemesi sebebiyle “Peace Diamond VI” ile hizmetten çıkmış 40 adet F-4E daha teslim edilmiştir. ABD'nin elinde uluslararası satış taleplerini karşılayacak yeterli RF-4 olmadığından 1992–1994 yılları arasında da Alman Hava Kuvvetleri’den emekliye ayrılan 32 adet RF-4E Türkiye’ye hibe edilmiştir.

İsrail Havacılık Endüstrisi (IAI-Israel Aircraft Industries Ltd.) ile 1997 yılında ortak başlatılan modernizasyon projesiyle Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki 53 adet F-4E üzerinde yapısal güçlendirme, yeni nesil navigasyon sistemleri, HUD (Head-Up Display), HOTAS (Hands on Throttle-and-stick), MFD (Multi-Function-Display), yeni nesil radyo ekipmanı, mevcut AN-APQ 120 radarının ELTA ELO/M-2032 radarı ile değişimi sağlanmıştır. Ayrıca uçağın silah taşıma kabiliyeti yeni nesil silahlarla güçlendirilmiştir. Modernizasyon kapsamında F-4'lerin 28 uçaklık bölümü 1. Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı, Eskişehir'de, 26 uçaklık bölümü İsrail Havacılık Endüstrisi (IAI) tesislerinde tamamlanmıştır. Modernizasyondan sonra uçak F-4 2020/Terminatör adını almıştır. F-4 ler 2002'deki modernizasyonlarından sonra Türk Hava Kuvvetleri'nde 2020 yılına kadar aktif görev yapması planlanmaktadır. Ancak RF-4E / TM uçakları 2013 yılında Işık Projesi ile modernize (yenileştirme) edilmiştir.^[1]

24 Şubat 2015 akşamı 2 adet RF-4E uçağının Malatya'da,^[2] 05 Mart 2015 sabahı saat 09:48'de 1 adet F-4E 2020 uçağının Konya'da düşmesinin ardından,^[3] TSK envanterindeki F-4E uçaklarının yarısı düşmüş oldu.^[4] Bu durum, F-4E uçaklarının emekliye ayrılmasını tekrar gündeme getirmiştir.^[5] 11 Mart günü Muharip Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Abidin Ünal yaptığı açıklamada RF-4E tipi keşif uçaklarının 12 Mart'tan itibaren keşif uçağı olarak kullanılamayacağını açıkladı.^[6]

Türk Hava Kuvvetlerindeki ilk F4 pilotlarından birisi Üsteğmen Göksel Doğan ve Yüzbaşı Ali İlker Özgüler'dir. 28 Haziran 1977 yılında kullandıkları F4-E uçağı ile radar önleme görev uçuşu esnasında Afyon Emirdağ eteklerinde hayatlarını kaybettiler.^[7]

Modelleri

F-4A, B, J, N ve S

ABD Donanması ve ABD Deniz Piyadeleri'ne yönelik olan modeller. F4-B'ler F-4N'e yükseltilmiş ve F-4J'ler de F-4S'e yükseltilmiştir.

F-110 Spectre, F-4C, D ve E

ABD Hava Kuvvetleri'ne yönelik olan modeller. F-4E dahili bir M61 Vulcan topu ile beraber tanıtılmıştır. F-4D ve E en fazla sayıda üretilmiş ve geniş çapta ihraç edilmişlerdir.

F-4G Wild Weasel V

Karadaki hava savunma sistemlerini baskılamak için radarı ve avyonikleri güncellenmiş F-4E modeli. ABD Hava Kuvvetleri'ne yönelik olan modeldir.

F-4K ve M

Kraliyet Donanması ve Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne yönelik Rolls-Royce motorlu modeller.

F-4EJ

Basitleştirilmiş F-4E ihraç modelidir ve Japonya'da lisanslı olarak üretilmiştir.

F-4F

Almanya için basitleştirilmiş F-4E ihraç modeli.

QRF-4C, QF-4B, E, G, N ve S

ABD Donanması ve ABD Hava Kuvvetleri tarafından silah ve savunma sistemlerindeki araştırma ve geliştirme çalışmalarında kullanılmak üzere hizmetten çıkıp, uzaktan kumandalı olarak hedefsel uçaklara dönüştürülmüş uçaklardır.

RF-4B, C, ve E

Taktiksel keşif modelleri.

Kullanıcılar

Güncel Kullanıcılar

 İran

1960'lı ve 1970'li yıllarda 225 adet F-4D, RF-4E ve F-4E aldı.2015 verilerine göre 64 tane F-4D hizmet vermektedir.

 Japonya 

78 F-4J hizmettedir.İleride F-35'ler ile değiştirilecek

 Güney Kore

69 F-4E hizmettedir.1960'lı ve 1970'li yıllarda 27 RF-4C,27 RF-4C,92 F-4D ve 103 F-4E olmak üzere 222 F-4E almıştır.

 Mısır

34 F-4E hizmettedir.

 Türkiye

En önemli Phantom kullanıcılarından birisidir.1974-1994 yılları arasında 200'den fazla F-4 uçağı almıştır.2015 verilerine göre 47 F-4E Terminator 2020 hizmettedir.^[8]

 Yunanistan

12 RF-4E ve 34 F-4E AUP

Eski Kullanıcılar

 ABD

1996'da F-4'ler hizmetten çekildi. Uzaktan kumandalı ve hedefsel uçaklara dönüştürülerek hizmete devam etmektedir.

 Almanya

30 Haziran 2013'te hizmetten çekildi.

 Avustralya

Hizmet dışı

 Birleşik Krallık

Hizmet dışı

 İsrail

2004 yılında F-4'ler hizmetten çekildi.

 İspanya

2002'de hizmetten ayrıldı.

Teknik Özellikler (F-4E)

• Boyut Doneleri
  • Uzunluk: 19.20 m (63.00 ft)
  • Kanat Genişliği: 11.77 m (38.62 ft])
  • Yükseklik: 5.02 m ( 16.46 ft)
  • Kanat Alanı: 49.20 m² (530 ft²)
• Ağırlık Doneleri
  • Boş Ağırlık: 13.760 kg (30.330 lb)
  • Tipik Yükleme: 18.900 kg (41.670 lb)
  • Azami Ağırlık: 28.030 kg (61.795 lb)
  • Yakıt Kapasitesi :
    • Dahili: 7.160 lt (1.890 gal)
    • Harici: 5.070 lt (1.340 gal)
  • Azami Faydalı Yük: 8.480 kg (18.650 lb)
• Güç Kaynağı
  • Motor: 2 x General Electric J79-GE-17A Eksenel Kompresörlü Turbojet
  • Motor Gücü: 2 x 11.905 Ibf Özgün İtme (52.9 kN), 17.845 Ibf Artyakıcı ile (79.4 kN)
• Performans
  • Azami Hız: 2.370 km/s (Mach 2.23)
  • Seyrüsefer Hızı: 940 km/s (Mach 0.76)
  • Tırmanma Hızı: 210 m (689 ft) /sn
  • Servis Tavanı: 18.300 m (60.000 ft)
  • Menzil:
    • Yüksüz ve azami yakıt ile 3.185 km (1.720 nm)
    • Tipik yükleme ile 1.360 km (734 nm)
  • Kalkış Mesafesi: 1.370 m (4.490 ft)
  • İniş Mesafesi: 1.120 m (3.680 ft)
  • Personel: 1 Pilot + 1 Silah Sistem Subayı

Silah Sistemleri

• Top
  • 1 x 20 mm M61A1 Vulcan (639 mermi)
• Havadan Havaya Muharebe Füzeleri
  • 4 x AIM-9B/J/L Sidewinder
  • 4 x AIM-7D/E Sparrow
  • 4 x AIM-120B AMRAAM (Almanya, Yunanistan)
  • 4 x AAM-3 (Japonya)
  • 4 x IRIS-T (Almanya, Yunanistan)
  • 4 x Skyflash (İngiltere)
• Havadan Karaya Taarruz Füzeleri
  • 4 × AGM-65 Maverick
  • 4 × AGM-45 Shrike
  • 4 × AGM-88 HARM
  • 4 × AGM-78 Standart
  • 2 × AGM-84 Harpoon
  • 2 × Popeye (İsrail, Türkiye)
• Bombalar
  • GBU-10 Paveway II, GBU-12 Paveway II, GBU-16 Paveway II Lazer güdümlü bombalar
  • Mk-20 Rockeye, CBU-52/58/71/87/89, BL-755 Demet bombaları
  • MK-81, MK-82, MK-83, MK-84, M117 Genel maksat bombaları
  • AGM-62 Walleye
  • GAU-3A 70 mm (2.76 inç), LAU-10/A 127 mm (5.0 inç) Roket podları
  • Nükleer Bomba
  • 1 x Mk-8/12/91, B43/57/61

Ayrıca bakınız

Benzer rolde, dönemde ve yetenekte olan uçaklar